ՆԱԽԱՆՁ

ՄԱՀԱՑՈՒ ՄԵՂՔԵՐ
ՍՐՏԵՐ ԿԻԶՈՂ ՀՈՒՐԸ՝ ՆԱԽԱՆՁ

«Նախանձը հակառակումն է Աստծո կամքին»,- ասել է Բարսեղ Մեծը յոթ մահացու մեղքերից երկրորդի՝ նախանձի մասին։ Չարի ծուղակ համավող այս երևույթը, բույն դնելով մարդու հոգում, սկսում է ավերել ամեն բան։ Դրա դեմ պայքարելու համար նախ և առաջ պիտի հասկանանք՝ ի՞նչ է այն։
Նախանձը սեփական անձի գերադասումն է։ Զուր չէ ասված, թե «նախ ես, նախ իմ անձը»։ Նախանձող մարդն առաջինը սեփական անձի մասին է մտածում, իր հոգում եղած սերը միայն ի՛ր համար է բաժին հանում՝ չհիշելով այլոց մասին։ Նա մեկուսանում է ամենքից, սկսում ամենքին վերից նայել՝ չտեսնելով սեփական սխալներն ու մեղադրում է ամենքին՝ բացի իրենից։ Նախանձող մարդը հեռանում է Աստծուց՝ կասկածելով Աստծո արդարությանը, Նրա կամքին:

Այս երևույթը, որ իր քայքայիչ հատկությամբ վերացնում է նախ և առաջ նրան, ում հոգում էլ բույն է դրել, բնավ նոր չէ։ Այն գոյություն է ունեցել մարդկության ստեղծումից ի վեր, և այս մասին է վկայում Աբելի և Կայենի մասին աստվածաշնչյան դրվագը։ Աստծո արարչական ձեռքով ստեղծված առաջին մարդկանց՝ Ադամի և Եվայի երկու որդիներից մեկը՝ Կայենը, նախանձից դրդված գործեց առաջին ոճիրը: Կայենը հողագործ էր, իսկ Աբելը՝ հովիվ: Հայրական տանը հաստատված օրենքի համաձայն՝ մի անգամ Կայենը Աստծուն նվեր մատուցեց իր մշակած հողի առաջին բերքից՝ երախայրիքը, իսկ Աբելը զոհաբերեց իր հոտի առաջնածիններից: Տերը, սակայն, ճանաչում էր նրանց սրտերը. գիտեր, որ Աբելն իր գառներից ամենալավը նվիրեց, մինչդեռ Կայենը բերքի լավագույն մասը պահեց իրեն: Այդ պատճառով Աստված ընդունեց Աբելի զոհաբերությունը և տվեց Իր բարեհաճության նշանը, իսկ Կայենի նվերին չնայեց:

Կայենը, նախանձով ու չարությամբ լցված, սպանեց Աբելին: Աշխարհում կատարված առաջին սպանությունն էր դա. եղբայրը սպանեց եղբորը՝ նախանձից դրդված։

Քրիստոս նույնպես շատերի նախանձը հարուցեց։ Նրա Գալստյամբ փարիսեցիների հետևորդները պակասեցին, քանզի ամեն բան խամրում էր Քրիստոսի առաջ: Աստվածորդու հաջողությունը, Նրա վայելած սերը դարձավ փարիսեցիների նախանձի պատճառը։ Քրիստոս խաչվեց:

Այսօր էլ մեր հոգիներում բույն դրած նախանձով մենք ամեն օր դավաճանում ու խաչն ենք հանում Քրիստոսին, քանզի նախանձն այլ բան չէ, քան դավաճանություն Աստծո հանդեպ։

Նախանձը մեր հոգիներից ներս ընդունելը, սակայն, անպատիժ և անհետևանք չի մնալու։ Պողոս պատրիարք Ադրիանուպոլսեցին նախանձոտ մարդու պատիժն այսպես է նկարագրում. «Նախանձի հուրը կիզում է նրա երիկամներն ու սիրտը, կյանքը կարճանում է: Ահա սա է նախանձոտ մարդու ջանքերի ու գործերի արժանի հատուցումը. որովհետև ինչով որ մեղանչում է մեկը, նույնով և պատժվում է»: Սակայն ինչպես ամեն մի ախտ, այս մեկը նույնպես բուժելի է, և ցանկության դեպքում կարող ենք ազատվել սրտեր կիզող հրից՝ նախանձից։ Ուրեմն՝ ինչպե՞ս չտառապել նախանձից կամ ինչպե՞ս ազատվել:

Նախանձը բուժող երևույթը սերն է, որը պիտի վառ պահենք մեր սրտերում։ Աստվածաշնչյան այս հատվածում հստակորեն ընդգծված է՝ իր սրտում սեր ունեցողը չի կարող նախանձով լցված լինել․ «Սերը չի նախանձում, չի մեծամտանում, չի գոռոզանում, անամոթ արարք չի գործում, սեփական շահը չի փնտրում, բարկությամբ չի գրգռվում, չար բան չի խորհում» (Ա Կորնթացիներ 13։4-5)։

Սուրբ Գիրքը մեզ տվել է «դեղամիջոցը»՝ ընդդեմ նախանձի՝ մարդասիրություն. «Այն ամենը, ինչ կամենում եք, որ մարդիկ ձեզ անեն, այդպես և դո՛ւք արեք նրանց, որովհետև հենց սա են Օրենքն ու մարգարեները» (Մատթեոս 7:12): Ուրեմն՝ եթե նույնիսկ մի պահ թուլություն ենք ցուցաբերել՝ նախանձը ներս թողնելով մեր սրտերում, այսօրվանից սկսե՛նք մաքրել մեր սրտերը՝ թույլ չտալով, որ Սերը՝ Աստված, պարտվի։

Պատրաստեց` Վիկտորյա ՄԱՐԿՈՍՅԱՆԸ