Կանանց մասին (բարոյախրատական պատում)

Բարեպաշտությամբ և առաքինի վարքով զարդարված մի եպիսկոպոս բոլոր սրբերին աղոթում էր, բայց առավելապես Սբ.
Անդրեաս առաքյալին, այնքան որ իր բոլոր գործերը կատարելիս հանապազ այս խոսքն էր հավելում. «Ի փառս Աստծո և Սուրբ Անդրեասի»: Իսկ մարդկանց հոգիների սկզբնաչար թշնամին` սրբին ընդդեմ նախանձով վառված, իր ողջ խորամանկությամբ հնարքներ էր բանեցնում, թե ինչպես նրան կարողանա խաբել: Ապա հույժ գեղեցիկ կնոջ կերպարանք հագնելով` եպիսկոպոսի ապարանք եկավ` ծանուցելով, թե նրա առջև կամենում է իր մեղքերը խոստովանել: Եպիսկոպոսն էլ նրան խոստովանելու համար ուղարկեց խոստովանահոր մոտ, ով հենց այդ գործին էր կարգված: Իսկ նա պատասխանեց, թե`
– Մարդկանցից ոչ մեկի առջև չեմ հայտնի սրտիս գաղտնիքները, բացի միայն եպիսկոպոսից: Եվ վերջինս, համաձայնվելով, կարգադրեց նրան իր մոտ գալ: Եպիսկոպոսի մոտ գալով` ասաց.
– Տե՛ր, աղաչում եմ քեզ, ողորմի՛ր ինձ, քանզի ինչպես տեսնում ես, մանկությունից փափուկ կյանքով եմ մեծացել: Թագավորական զարմից ծնված լինելով է, որ հենց այս զգեստներով եմ եկել, քանզի հայրս` մեծազոր թագավորը, ազնվական մի իշխանի էր կամենում ինձ կնության տալ, ում պատասխան տվեցի, թե`«Բնավ չեմ կամենումկնության գնալ, որովհետև իմ Տիրոջ` Հիսուս Քրիստոսի առջև խոստացել եմ կուսությունս հավիտյան պահել»: Բայց արդ, դա անչափ վտանգված էր, որովհետև հարկավոր էր կա՛մ հորս կամքը կատարել, կա՛մ սաստիկ տանջանքներ ընդունել: Ապա թաքուն փախա. լավ համարեցի պանդխտությամբ ապրել, քան փեսայիս հավատարիմ լինելով` ուխտազանց լինել: Արդ, լսելով ձեր սրբության համբավը` եկա թևերիդ հովանու ներքո քեզ ապավինելու, հուսալով այստեղ առանձնակի տեղ գտնել, որտեղ աղոթքով, մտքի տեսությամբ ու լռությամբ զբաղվելով` կարողանամ նաև այս կյանքի վտանգներից փրկվել: Իսկ եպիսկոպոսը, զարմանալով նրա ազգատոհմի մեծության, մարմնի գեղեցկության, հոգու ջերմեռանդության և այսպիսի քաղցր խոսքերի վրա, մեղմաբար և սիրով
պատասխանեց` ասելով.
– Քաջալերվի՛ր, դո՛ւստր, մի՛ երկնչիր, քանզի նա, ում սիրո համար և՛ քեզ, և՛ ճոխությունդ, և՛ բարեկամներիդ այդքան արիաբար արհամարհել ես, փոխարենը քեզ այս կյանքում շնորհների առավելությամբ կհատուցի և հանդերձյալում կատարյալ փառք կպարգևի: Նաև ես` նրա ծառան, խոստանում եմ քո բոլոր կարիքների մասին հոգ տանել: Քեզ համար ընտրի՛ր ուզածդ բնակության վայրը, իսկ այժմ կամենում եմ, որ ինձ հետ ճաշես: Եվ նա ասաց.
– Ո՜վ հայր սուրբ, մի՛ արա դա, միգուցե այստեղից մեկը կասկածներ ունենա, որից ձեր բարեհամբավ մեծությունը վնասվի:
Եպիսկոպոսը պատասխանեց.
– Մեզ հետ սեղանի շուրջ շատերն են լինում, այդ պատճառով ոչ մի չար կասկած հիրավի այստեղից չի կարող ծնվել: Արդ, երբ եկան սեղանի մոտ, եպիսկոպոսը նրան իրեն դեմհանդիման նստեցնել կարգադրեց, իսկ ուրիշներին այս ու այն կողմում բազմեցնել: Եպիսկոպոսը բազմիցս նրան էր նայում և նրա գեղեցկությանը նայելու ժամանակ հազիվ էր կարողանում աչքն այլ կողմ թեքել: Եվ այսպես, որքան նայվածքով նրա մեջ էր թափանցում, սիրտն այնքան վիրավորվում էր: Եվ երբ նրա երեսին նայելուց չէր դադարում, սատանան նրա հոգին սաստիկ խոցոտում էր, և մոտ էր մեղքին տրվելու, եթե ժամանակին դիպվածը
օգնության չհասներ: Բայց բարերար Աստծո խնամքը նրան թույլ չտվեց ընկնել, քանզի պանդուխտ մի մարդ գալով բախեց դուռը և մեծաձայն աղաղակեց, որպեսզի իրեն եպիսկոպոսի մոտ տանեն: Եվ քանի որ չկամեցան, է՛լ առավել ուժգին էր բախում: Եպիսկոպոսը աղջկան հարցրեց.
– Քեզ հարմա՞ր է թվում` այդ մարդու ներս գալը: Եվ նա ասաց.
– Նախ առակ առաջարկենք նրան, թե մեկնաբանի, թող մտնի այստեղ, իսկ թե ոչ` իբրև եպիսկոպոսին տեսությանն անարժան
մեկը, թող չմտնի: Այս խոսքերն ամենքին էլ հաճելի թվացին, բայց քանի որ ոչ ոք չգիտեր այսպիսի բան առաջարկել, եպիսկոպոսն աղջկան ասաց.
– Դու, որ ամեն ինչում իմաստությամբ և ճարտարությամբ գերազանց ես, ինքդ առաջարկի՛ր այդպիսի առակ: Այնժամ կերպարանված աղջիկն ասաց.
– Թող նրան հարցնեն. «Ո՞րն է այն մեծագույն հրաշքը, որ Տեր Աստված փոքր իրի վրա արեց»: Երբ պանդուխտ մարդուն առաջարկեցին այս, պատասխանեց.
– Երեսների զանազանությունն ու գեղեցկությունը, քանզի մարդկանց այսքան բազմության մեջ, որոնք եղել են, կան և լինելու են մինչև աշխարհի վերջը, երկուսը չեն գտնվի, որոնց երեսներն ամբողջությամբ նման լինեն, նույնպես էլ Ամենազոր Աստված այս փոքր երեսների մեջ բոլոր մարմնավոր զգայություններն է դրել: Այսպիսի պատասխաններ լսելով` ամենքն էլ զարմացան և ասացին.
– Հույժ գովելի պատասխան: Այնժամ աղջիկն ասաց.
– Այլ ազնվագույն առակ առաջարկենք նրան, որպեսզի նրա առավել մեծ իմաստությունը ճանաչենք: Թող հարցնեն նրան. «Որտե՞ղ է այն երկիրը, որ երկնքից ավելի վեր է»: Երբ պանդուխտին այս առաջարկեցին, պատասխանեց.
– Բարձրագույն երկնքում, որտեղ
նստում է Քրիստոսի մարմինը, քանզի Նաբարձրացել է բոլոր երկինքներից վեր, իսկ մարմինը մեր մարմնից է, մեր մարմինն էլ
հենց երկրի էությունից է, ուրեմն ուր Քրիստոսի մարմինն է, այնտեղ է այն երկիրը, որ երկնքից վեր է: Այս պատասխանը լսելով` ամենքը հիացան:
Այնժամ աղջիկն ասաց.
– Տակավին կարող ենք երրորդ առակն առաջարկել նրան, առավել դժվար լուծելի, որպեսզի ճշմարիտ լինի վկայությունը նրա
իմաստության մասին և արժանի լինի եպիսկոպոսի սեղանին: Արդ, թող ասի. «Ինչքա՞ն է երկրից երկինք հեռավորությունը»:
Այս լսելով` պանդուխտը հարց–պատասխանը փոխանցողին ասաց.
– Ասա՛ նրան, ով առաքել է քեզ, թե դու քաջ գիտես, դու ի՛նքդ տուր դրա պատասխանը. քանզի ինքն իսկ այդ ճանապարհը
չափել է, երբ երկնքից ընկել է դժոխք, որովհետև նա կին չէ, այլ սատանա: Այս լսելով` հարց–պատասխան փոխանցողը
զարհուրեց և, ինչ որ լսել էր, ամենքի առաջ պատմեց: Եվ երբ ամենքն էլ զարմացան, հին թշնամին նրանցից աներևույթ եղավ:
Իսկ եպիսկոպոսը, հասկանալով, իրեն խստորեն կշտամբում էր և աղիողորմ ու դառն արտասուքներով իր մեղքն էր ողբում: Եվ անմիջապես ուղարկեց, որ այն պանդուխտ մարդուն ներս բերեն, բայց նրան չկարողացան որևէ տեղ գտնել: Այնժամ եպիսկոպոսը կարգադրեց կանչել ամբողջ ժողովրդին, նրանց պատմեց կատարվածը և պատվիրեց, որ ամենքն էլ պահք պահեն ու աղոթք անեն, թերևս Աստված հայտնի մեկին, թե ո՞վ էր պանդուխտը, որ իրեն այդպիսի մեծ վտանգից ազատեց:
Նույն գիշեր եպիսկոպոսին հայտնվեց, թե Սուրբ Անդրեասն էր, որ նրա փրկության համար պանդխտի կերպարանքով երևաց:
Այնժամ եպիսկոպոսը առավել ևս սկսեց աղոթել Սուրբ Անդրեաս Առաքյալին և գոհանում էր մարդասեր Աստծուց: