ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության ներկայացրած Հանրակրթության չափորոշիչների նախագծով հանրակրթական դպրոցներում «Հայ եկեղեցու պատմություն» առարկան որպես առանձին առարկա չի դասավանդվելու, միացվելու է «Հայ ժողովրդի պատմություն» առարկային։ Այդ որոշումը պատկան մարմինների կողմից պատճառաբանվում է, թե իբր հայ եկեղեցու պատմությունը չի կարելի բաժանել հայ ժողովրդի պատմությունից։
Panorama.am-ը զրուցել է ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն, ակադեմիկոս Աշոտ Մելքոնյանի հետ երկու առարկաների միավորման ու, առհասարակ, առաջարկվող փոփոխությունների մասին։
-Որպես պատմաբան՝ ինչքանո՞վ եք արդարացված համարում «Հայ եկեղեցու պատմություն» առարկայի միավորումը «Հայ ժողովրդի պատմություն» առարկային։
– «Հայոց պատմություն» և «Հայ առաքելական եկեղեցու պատմություն» առարկաները պետք է դպրոցներում առանձին դասավանդվեն։ Եվ առաջինը, և երկրորդն ազգային նկարագիր ձևավորելու առումով բացառիկ նշանակություն ունեցող առարկաներ են։ Եթե տարիներ շարունակ դա արվել է և նպատակին ծառայել է, կարծում եմ՝ նման առարկաների կրճատումը կամ միավորումը ճիշտ չէ։
-Նշում են, որ երկու առարկաներում շատ են կրկնությունները, արդյո՞ք դա կարող է հիմք ծառայել երկու առարկաները միավորելու համար։
-«Հայոց պատմություն» առարկայի դեպքում քաղաքական պատմության շարադրանք է, երկրորդի դեպքում՝ համաշխարհային կրոններ և այդ ընդհանուր հենքի վրա Հայաստանյայց Առաքելական եկեղեցու պատմություն։ Իհարկե, կրկնություններ կարող են լինել, բայց համաշխարհային պատմության և հայոց պատմության մեջ էլ որոշ կրկնություններ են լինում։ Օրինակ՝ Ռուսաստանի պատմությունն ուսումնասիրելիս Ռուսաստանի՝ Անդրկովկասի վարած քաղաքականությունը, բնականաբար, առնչվում է հայոց պատմության հետ, այսինքն եթե մեկը կա, ուրեմն մյուսը կրճատե՞նք, համաշխարհային պատմության չանցնե՞ն մարդիկ։ Եթե կան կրկնություններ, շատ նորմալ եմ համարում, գիտելիքն էլ ավելի ամրապնդելու նպատակ ունի։
Երկու առարկաների դասագրքերի հեղինակային կազման էլ տարբեր է։ Կրկնությունները նախնական, դեռ չտպագրված տարբերակում շատ ավելի էին, հնարավորինս դրանք կրճատել, հանել ենք։ Եթե կաթողիոսների անուններ են կրկնվում կամ եկեղեցու դերն ազգային ազատագրական շարժման մեջ մի դեպքում, և մյուս դեպքում հայոց պատմություն է դարձել, որևէ խնդիր չկա, կրկնությունը այդտեղ միայն օգկատար է։
– Որպես լուծում՝ ի՞նչ կառաջարկեք։
-Պետք է թողնել հին տարբերակի ժամանաքանակով, այս հարցում պետք չէ անպայման նորմածություն անել։ Չգիտեմ ինչու, մեզանում կա այնպիսի մոտեցում, որ ամեն անգամ իշխանափոխությունից հետո պետք է մարդիկ նորամուծություններ բերան կրթական համակարգում։ Կրթական համակարգը շատ դեպքում ավանդական կառույց է, շատ փոփոխությունները, բնականաբար, օգտակար չեն կարող լինել։ Կամ եթե արվում են, արվեն դանդաղ ու աստիճանաբար։
– Պարոն Մելքոնյան, խոսվում է նաև «Հայոց լեզվի» դասաժամերի կրճատման մասին։
– Եթե հայագիտական առարկաների ժամաքանակը կրճատելու խնդիր կա, անթույալտրելի է։
Աղբյուր` Panorama.am
