Մի գյուղում ծերունի էր ապրում: Նա շատ աղքատ էր, սակայն իրեն նույնիսկ թագավորներն էին նախանձում, քանի որ ուներ սպիտակ հրաշալի նժույգ: Շատերն էին ուզում գնել այդ ձին և ծերունուն ահռելի գումարներ էին առաջարկում, բայց նա առարկում էր, ասելով. «Այս ձին ինձ համար սոսկ ձի չէ, այլ անհատականություն: Ինչպե՞ս կարելի է վաճառել անձին, ընկերոջը»: Եվ այդպես էլ այդ աղքատ ծերունին չեր համաձայնվում վաճառել իր ձին: Մի առավոտ նա նկատեց, որ ձին մսուրում չէ: Հավաքվեց ամբողջ գյուղը և բոլորը քննադատեցին ծերունուն: «Դու հիմար ես, – ասում էին նրան. – Մենք գիտեինք, որ քո ձին գողանալու են մի օր: Լավ չէ՞ր լինի, որ վաճառէիր»: Եվ ծերունին պատասխանեց նրանց. «Ես չգիտեմ այդ ամբողջ պատմությունը: Տեղյակ չեմ` ձի՞ն է հեռացել, թե՞ գողացել-տարել են նրան: Կա փաստ, իսկ մնացածը` ենթադրություն է: Արդյոք սա դժբախտություն է, թե օրհնություն, չգիտեմ, որորվհետև սա միայն իրողության մի մասն է: Եվ ո՞վ գիտի, թե ինչ կլինի սրանից հետո»: Գյուղացիները ծիծաղեցին նրա վրա: Նրանք գիտեին, որ ծերունին տարօրինակ է (տարօրինակ դատողություն ունի): 15 օր անց ձին անսպասելի հետ եկավ` իր հետ բերելով 4 քուռակ: Գյուղացիները նորից հավաքվեցին ու ասացին. «Դու ճիշտ էիր, ծերունի: Դա դժբախտություն չէր, այլ օրհնություն»: Եվ ծերունին կրկին պատասխանեց նրանց. «Ես ամբողջ պատմությանը տեղյակ չեմ: Գիտեմ, որ ձին չկար, բայց հետո նա հետ եկավ: Ո՞վ գիտի. սա օրհնությո՞ւն է, թե` ոչ: Եթե դուք միայն նախադասության մի բառն եք ընթերցել, ինչպե՞ս կարող եք պատկերացում կազմել ամբողջ գրքի վերաբերյալ: Սակայն, մարդիկ, այնուամենայնիվ, կարծում էին, որ ծերունին սխալ է, չէ՞ որ ավելի շատ ձի ունի հիմա: Ծերունին մինուճար որդի ուներ: Որդին սկսեց քշել այդ քուռակներին և մի շաբաթ անց ընկավ ու ջարդեց ոտքը: Եվ գյուղացիները նորից ասացին նրան. «Ինչպիսի՜ դժբախտություն: Քո մինուճար զավակը զրկվեց քայլելու հնարավորությունից, չէ՞ որ նա քո միակ հենարանն էր: Լավ չէ՞ր լինի, որ ձին վաճառեիր, գոնե գումար կունենայիր»: Եվ ծերունին կրկին պատասխանեց նրանց. «Դուք համակված եք (տառապում եք) սխալ ենթադրություններ անելով: Մի՛ գնացեք այդքան հեռու: Ես միայն գիտեմ, որ որդիս ընկել ու ջարդել է ոտքը: Ոչ ոք չգիտի` դա դժբախտությո՞ւն է, թե՞ օրհնություն»: Եվ այնպես պատահեց, որ մի քանի շաբաթ անց պատերազմ սկսվեց այդ երկրում, և ողջ երիտասարդությունը տարվեց բանակ: Միայն ծերունու որդին կենդանի մնաց, քանի որ հաշմանդամ էր: Բոլորը լացուկոծի մեջ էին, որովհետև պատերազմում երկիրը պարտություն էր կրել եւ մեծաքանակ երիտասարդներ զոհվել էին: Ժողովուրդը եկավ ծերունու մոտ և ասաց. «Դու ճիշտ էիր, պարզվեց, որ այդ օրհնություն էր (ձեզ համար, որովհետև), թեպետ քո որդին հաշմանդամ է, բայց քո մոտ է, իսկ մեր որդիները էլ չեն վեռադառնալու»: Ու կրկին ծերունին ասաց նրանց. «Դուք շարունակում եք դատել (ու ենթադրություններ անել): Ես չգիտեմ ամբողջ պատմությունը, և ոչ ոք չգիտի: Դատողություն կամ եզրահանգում անելը մտքի սառած, կանգ առած վիճակ է: Մի՛ դատեք, այլապես դուք երբեք չեք կարող բոլորի հետ մեկ ամբողջություն լինել: Իրականության մեջ ճանապարհորդությունը երբեք չի ավարտվում: Մի մասն ավարտվում է, իսկ մյուսը` սկսվում, մի դուռը փակվում է, մյուսը` բացվում: Դուք հասնում եք գագաթին, բայց հայտնվում է մի այլ` ավելի բարձր գագաթ: Կյանքը անվերջանալի ճանապարհորդություն է»:
Թարգմանությունը ռուսերենից կատարեց՝ Սամվել սարկավագ Մկրտչյանը
