Ելնելով հավատքի ուսմունքից, մի շարք հեղինակավոր փաստաղթերում կամ զանգվածային լրատվամիջոցների հրապարակումներում արձանագրված փաստական նյութերից, ինչպես նաև հակաաղանդավորական հասարակական կազմակերպությունների տվյալներից, ընտանիքի առումով առավել քայքայիչ կրոնական կազմակերպություններ, ի թիվս այլոց, հանդիսանում է նաև «Կրիշնա գիտակցության ընկերությունը»:
Համաձայն մեծ թվով փորձագետների կարծիքի, «Կրիշնա գիտակցության միջազգային ընկերության» դոկտրինան՝ արտացոլված կրիշնայական կանոնական դավանական գրքերում, միարժեքորեն, առանց երկիմաստության, կոչ է անում լքել ընտանիքը և խզել բոլոր նախկին սոցիալական կապերը (133):
Պերմի՝ հոգեբաններից ու հոգեբույժներից կազմված փորձագիտական հանձնաժողովը «Կրիշնա գիտակցության Ընկերության» (ԿԳԸ) անդամների ու ղեկավարների հետ ունեցած զրույցների և կատարաված հետազոտությունների արդյունքում հայտնաբերել է, որ կրիշնայիզմի պաշտամունքում և ծեսերում առկա են տրանսի, էքստազի և այլ հոգեբանական հնարանքների (գործելաձևերի) տարրեր (էջ 129):
«Կրիշնա գիտակցության ընկերություն» կրոնական կազմակերպության ուսմունքի բովանդակության և գործունեության պրակտիկայի մասին Անհատի զարգացման Ինստիտուտի կրոնագիտական խմբի փորձագիտական եզրակացության մեջ ասվում է. «ԿԳՄԸ–ի բոլոր հետևորդների համար սահմանված կրոնական կյանքի առանձնապես լարված ռիթմում նկատելի են նաև ոչ ավանդական պաշտամունքների հատկանիշներ: Հատկապես նոր կրոններին են հատկանշական ինտենսիվությամբ և հոգեբանական ծանրաբեռնվածությամբ բացառիկ կրոնական գործունեությունը, արարողությունները, ծեսերը, որոնք ավանդական կրոններում չեն հանձնարարվում բոլոր հավատացյալներին: Հետևորդի նման լարված «խորասուզումը» հոգեբանական թրեյնինգի մեջ գործնականում լիովին «անջատում» է նրան շրջակա միջավայրից և խզում է բոլոր սոցիալական կապերը»:
Համաձայն կրիշնայական դոգմայի, Կրիշնան իր բազում վերամարմնավորումներում մարմնավորվել է և՜ որպես բուդդիստների և՜ որպես քրիստոնյաների և՜ որպես իսլամի աստված: Համաձայն կրիշնայական ուսմունքի, Հիսուս Քրիստոսը Կրիշնայի լոկ ոչ լիարժեք մարմնավորումն է: Իսկ եթե հարցնես, թե ով է նախապես եղել՝ Կրիշնա՞ն, թե Քրիստոսը, նրանք կպատասխանեն, որ Կրիշնան եղել է 5000 տարի առաջ: Ամեն ինչ ստեղծած Կրիշնան ներկա է ամեն բանում, այդ թվում նաև՝ կուռքերում, որոնց պետք է վերաբերվել ինչպես Կրիշնային:
Կյանքի իմաստը Կրիշնայի գիտակցության ձեռքբերումն է: Սա հենց այն է, ինչը հորինել է Պրաբհուպադան: Այս նպատակով հարկ է գիտակցությունը կենտրոնացնել Կրիշնայի վրա, հակառակ դեպքում մեր հոգին հաջորդ կյանքում կվերամարմնավորվի (ռեինկարնացիա) կյանքի 8 400 000 տեսակներից (բուսական կամ կենդանական) մեկի տեսքով: Մարդը չպետք է հավատա իր բոլոր երկրային զգացմունքներին ու ցանկություններին և պետք է բոլորովին հրաժարվի դրանցից:
Կրիշնայականի ու Կրիշնայի հարաբերությունները չպետք է լինեն որպես որդու և հոր հարաբերություններ: Չէ՞ որ որդին կարող է միայն խնդրել հորից, բայց պետք է երկկողմանի զգացական էրոտիկ հարաբերություններ ունենան: Իրենց ուսմունքում պատմվում է, թե ինչպես է Կրիշնան երկրի վրա վեցամսյա գիշեր իջեցրել, որի ընթացքում սեռական հարաբերություններ է ունեցել հարյուր կանանց հետ, որոնց ամուսիններն անտեղյակ են եղել այդ մասին: Համաձայն «Բհավատ-Գիտայի», Կրիշնան սիրում է ուրախությունը, կատակները, զբաղմունքները, նա ունի 16108 կին, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի տասը երեխա, բազում թոռներ և իր սեփական պալատը:
Կրիշնային ճշմարիտ պաշտողը պետք է նախ և առաջ գտնի ճշմարիտ գուռուին, որը ճշմարիտ ուղեկից կլինի: Երկրորդը, Պրաբհուպադան ասում է, որ հենց ինքն է վերջնական ճշմարիտ գուռուն: Իսկ հնազանդությունը գուռուին պետք է լինի բացարձակապես անառրակելի: Երրորդը, պետք է առնվազն օրական 1728 անգամ կրկնել մահա-մանթրան՝ «Հարե Կրիշնա, Հարե Կրիշնա, կրիշնա, կիրշնա Կրիշնա, Հարե, Հարե, Հարե Ռամա, Հարե Ռամա, Հարե Ռամա, Հարե Հարե»: Մանթրայում երեք բառեր են՝ «Կրիշնա», «Ռամա», որոնք աստվածության անուններ են և «հարե», որը նշանակում է աստվածության էներգիա: Բայց կարևոր չէ ասվածը հասկանալ-չհասկանալը, կարևորը արտասանությունը սկսելն է, իսկ հետո այդ բառերն իրենք մարդու փոխարեն կկատարեն մաքրման աշխատանքը՝ նրանում արթնացնելով Կրիշնայի գիտակցությունը և զարգացնելով նրան: Չորրորդը, պետք է ծառայել Կրիշնային, իսկ ամենալավ ծառայությունը Կրիշնային ամեն բանից հրաժարվելը, սանյասին-վանական դառնալը, վանքում ապրելը, բոլոր արգելված կերակուրներից հրաժարվելն է: Հարկ է ամեն ինչից՝ սեփականությունից և մարմնից հրաժարվել, և ողջ ունեցավածքը ոչ թե դուրս նետել ոչ թե աղքատներին տալ, այլ հանձնել «ԿԳՄԸ»-ին:
Թեև կրիշնայականներն իրենց ավանդական են համարում (իբրև թե հնագույն հինդուսական կրոնի հետևորդներ են), սակայն իրականում նրանք շատ հեռու են դրանից, և ուսումնասիրում են միմիայն Պրաբհուպադային: Երբ Պրաբհուպադան Արևմուտքում հիմնեց իր շարժումը, անգամ դադարեցին նրան հրավիրել Հնդկաստանում տեղի ունեցող վակշնավ-չայտանականների ամենամյա ժողովներին: Ինչպես երևում է Հնդկաստանի հետ կրոնական կապերի թուլացումը փոխհատուցելու նպատակով կրիշնայականները որոշել են այստեղ ուժեղացնել քաղաքական կապերը: Այժմ նրանք «Վիշվա Հինդու Պարիշադ» ծայրահեղական հնդկական ազգայնամոլական շարժման ակտիվ միջուկն են կազմում:
ԿԳՄԸ-ի հետ կապված են բազում քրեական գործողություններ, օրինակ՝ Ճապոնիայում նրա բաժանմումնքը զբաղվել է ոսկերչական խանութների կողոպուտով: Ըստ նախապես մշակված ծրագրի կողոպտվածը տեղափոխվել և վաճառվել էր Հնդկաստանում, իսկ փողերը կուտակվել էին Պրաբհուպադայի մոտ: Կալիֆորնիայում շարժման տեղական ղեկավարությունը զբաղվում էր նարկոբիզնեսով: Ապացույցներ կան, որ Պրաբհուպադան տեղյակ էր այս ամենին, քանի որ նա նամակներ էր ստացել, որոնցում բողոք էր հայտնվում շարժման նախնական իդեալների այլասերման մասին, բայց նա չէր պատասխանել դրանց:
Տիրապետելով հսկայական նյութական ռեսուրսների, նրանք 24-ժամյա ռադիոհաղորդում են թողարկում՝ բարձրաձայն գովազդելով իրենց «հումանիտար» առաքելությունը, ԶԼՄ-ների միջոցով զանգվածների գիտակցության մեջ ամրացնելով իրենց բարի հեղինակությունը:
ԿԳԸ-ն ակտիվորեն համագործակցում է այնպիսի «իրավապաշտպան» կազմակերպությունների հետ, ինչպիսին ադվենտիստների կողմից վերահսկվող «Կրոնական ազատության միջազգային ասոցիացիան», յակունական «Խղճի ազատության պաշտպանության կոմիտեն» է: Սերտ կապեր է պահպանում Մունի «Միավորման եկեղեցու», Հաբբարդի «Սայենթալոգիական եկեղեցու», «Ընտանիքի», «Եհովայի վկաների» հետ: Հղվելով իր վաղնջական վեդայական ավանդությանը, նա կապեր է հաստատում տեղական նեոհեթանոսական և նեոազգայնամոլական խմբերի հետ, որոնք զբաղվում են «արիավեդայական» ինտերնացիոնալի ստեղծմամբ: ԿԳԸ-ն գործում է խոշոր քաղաքներում և քաղաքական իշխանության բոլոր կառույցներում ակտիվորեն իր շահերի լոբբինգ է իրականացնում: Կրիշնայականների ամենակարևոր դոկտրինաներից է Հարիկեշա Սվամիի (ազգությամբ ամերիկացի Բոբբի Կամանիոլայի) հեղինակած «Վառնաշրամա՝ սոցիալհոգեբանական առողջության մանիֆեստ» գրքում ձևակերպված նոր հասարակության և պետության հայեցակարգը: Այս հայեցակարգը գրեթե անմատչելի է ոչ կրիշնայականների համար: Այստեղ ներկայացվում են գլոբալ պլաններ. «Եթե հասարակություններից մեկը կարողանա փոխվել և հոգևոր արժեքներ ընդունել, շատ կարևոր է, որ ղեկավարները այդ հոգևոր հասարակության շահերը հաստատեն ողջ աշխարհով մեկ: Սրան ուղղված զինված դիմադրությունը կարող է ելնել միայն դիվական անձանց կողմից, ովքեր ամբողջ սրտով կպել են աթեիզմին ու մատերիալիզմին: Հենց այս մարդկանց պետք է արտաքսել: Այդ ժամանակ աշխարհը կազատվի նրանց բանսարկություններից»:
Բոլորովին ակնհայտ է, որ ԿԳՄԸ-ն իշխանության զավթման կոշտ խումբ է, որը կառուցված է խիստ տոտալիտար սկզբունքների վրա և երազում է տարածել դրանք երկիր մոլորակի ամբողջ բնակչության վրա, և «դեմոկրատիայի» ու «դավանական հանդուրժողականության» մասին կրիշնայականների խոսակցությունները ավելին չեն, քան իրենց հավատքի ուսմունքի ակունքներում առկա ագրեսիվ պլանները քողարկելու միջոց: Գլոբալ մասշատբի հասարակական վերափոխումների իրագործման նպատակով ստեղծված կառույցներից է (ի թիվս Տրանսցենդենտալ մեդիտացիայի ընկերության, Անանդա Մարգ աղանդի, բահայական շարժման) նաև Կրիշնա գիտակցության ընկերությունը (վարնաշրամդհարմի՝ վեդայական սոցիալ-քաղաքական հայեցակարգի իրագործում, որը նախատեսում է մարդկանց տարբեր մտավոր-հոգեբանական հատկություններից կախված դասային-խմբային կառուցվածք ունեցող հասարակություն):
Աղբյուր www.zvartnotz.am, hեղինակ Ալ. Դվորկին