Եկեղեցին Աստծո տունն է, երկնքի պատկերը երկրի վրա: Այն սրբազան է, օրհնյալ ու օրհնություն պարգեւող: Ըստ եկեղեցու հայրերի` գոյություն ունի տեսանելի եւ ոչ տեսանելի եկեղեցի: Օգոստինոս Երանելին ասում է` մարդը կարող է ֆիզիկապես գտնվել եկեղեցում, սակայն դուրս լինել Աստծո իրական եկեղեցուց: Որն է Աստծո անտեսանելի, բայց եւ իրական Եկեղեցին: Ինչպես է մարդն իր գործերով զորացնում կամ տկարացնում Աստծո Եկեղեցին: Հարցերին պատասխանում է Շիրակի թեմի հոգևոր առաջնորդ Տ.Միքայել եպիսկոպոս Աջապահյանը:
–Սրբազան հայր, եկեղեցի ասելով, արդյոք, պետք է հասկանալ միայն քարակերտ շինությունը:
– Եկեղեցին շատ ավելի մեծ հասկացողություն է, քան շինությունը: Քարաշեն հասկացողությունը տաճարն է, որտեղ հավաքվում են մարդիկ, աղոթում: Դատարկ տաճարը եկեղեցի չէ, այն ընդամենը շինություն է: Եկեղեցին Աստծո ժողովուրդն է, որ հավաքվում է տաճարում Աստծո հետ հարաբերվելու, Իր մարմինն ու արյունը ճաշակելու: Հետևաբար շինությունը դառնում է եկեղեցի, երբ սրբագործվում է. աղոթական զորությունը ներկա է լինում, երբ մարդիկ մշտապես մտնում են տաճար աղոթելու: Եթե ժողովուրդը հավաքվեց եկեղեցում և հետո դուրս եկավ, ինչ է` եկեղեցին դադարե՞ց գոյություն ունենալուց: Եկեղեցին Աստծո ժողովրդի հավաքականությունն է և չենք կարող սահմանափակել միայն շինությամբ:
–Սրբազան հայր, Հիսուս, տեսնելով Պետրոսի զորեղ հավատքը, ասում է նրան. «Դու վեմ ես, եւ այդ վեմի վրա պիտի շինեմ իմ եկեղեցին եւ դժոխքի դռները այն չպիտի հաղթահարեն»: /Մատթ. ԺԶ 18/ Իսկ ինչ է պահանջվում այսօր Աստծո կառուցած եկեղեցու զորությունը պահպանելու համար:
-Հավատարմություն: Սա է եկեղեցու զորությունը: Հավատարմությունը այլ բան չէ, եթե ոչ քրիստոսանմանություն: Քրիստոս ասաց. «Եղեք այնպիսին, որպեսզի աշխարհը տեսնի և հավատա, որ դուք իմ աշակերտներն եք»: Ուրեմն աշխարհը պիտի տեսնի եկեղեցին և պիտի հավատա, որ այն Քրիստոսի աշակերտն է, իսկ ինչո՞վ` նմանությամբ: Իսկ նմանությունը հավատարմությունն է: Քրիստոսի պատկերը պիտի լինի Աստծո եկեղեցին: Երկնքի փոխադրումը երկրի վրա: Աստծո նկատմամբ հավատարմությունը Աստծո պատվիրանների կատարումն է: Եթե եկեղեցին տկարանում է, ուրեմն Աստծո, Նրա պատվիրանների նկատմամբ հավատարմությունն է տկարացել և Աստված իր շնորհական ներկայությունը պակասեցրել է: Եկեղեցին զորավոր է ոչ թե մարդկանց, հոգևորականների թվով, այլ Աստծո ներկայությամբ: Որքան առավել ներկա է Աստված այդ եկեղեցում, այնքան զորավոր է այն: Իսկ Աստծո ներկայությունը երևում է իր շնորհաբաշխ առկայությամբ: Որքանո՞վ են ռեալ և ոչ ձևական խորհուրդներ տեղի ունենում Եկեղեցում: Ժողովրդի քանի տոկոսն է գիտակցաբար մկրտվում ու Սուրբ հաղորդություն ստանում: Ապաշխարության կամ մեղքերի թողության քանի հոգի է մոտենում, որքան բժշկություններ են կատարվում: Սա է եկեղեցու զորությունը, որը չի չափվում շենքերի, կառույցների քանակով: Ամեն դեպքում եկեղեցին իր զորությունը չի կորցնում, բայց երբեմն տկարանում է ու թուլանում:
–Սրբազան հայր, ինչն է պատճառը, որ այսօր մարդիկ եկեղեցի են մտնում միայն մոմ վառելու, պսակի կամ մկրտության համար և եկեղեցու խորհուրդներին Ձեր նշած գիտակցաբար մասնակցողների թիվը քիչ է:
-Անգիտությունն է պատճառը: Միջնադարում ավելի գիտակից են եղել, որովհետև մանկուց կրթել են: Կոմունիզմի ուրվականը դեռ շրջում է, չի հեռացել: Մարդիկ դեռ կոմունիստական իներցիայի ներքո են: Չկա կրոնական դաստիարակության հասկացողության անհրաժեշտություն, և մարդիկ բավարարվում են ինքնահնար քրիստոնեությամբ: Մեր ժողովուրդը այս 70 տարվա մեջ հնարել է քրիստոնեության իր ձևը և դրանով բավարարված է: Ազգային ակումբի նման բան է դարձել: «Այո, եկեղեցին հարգում ենք, սիրում ենք, Աստծո գոյությանն էլ հավատում ենք»-, ասում են մարդիկ ու մի կողմ քաշվում: Բայց սա դեռ Աստծո Եկեղեցի չէ: Աստծո Եկեղեցին կազմվում է այն ժամանակ, երբ յուրաքանչյուր հավատացյալ անձնապես է ճանաչում Աստծուն. ոչ թե գիտի Տիրոջ գոյության մասին, այլ ճանաչում է Աստծուն անձնապես, և ճանաչողների քանակը որքան մեծ է, այնքան զորավոր է Եկեղեցին:
– «Արածացրու իմ ոչխարներին»,- պատվիրում է Հիսուս Պետրոսին: Եվ Պետրոսը քարոզում է, դարձի բերում հազարավոր մարդկանց: Եկեղեցին զորեղ պահելու համար մեծ է նաեւ հոգեւորականի դերը, ով Աստծո խոսքը փոխանցողն է, Լույսի ճանապարհը ցույց տվողը: Պատմությունը ցույց է տալիս, որ Հայ Առաքելական Եկեղեցու զինվորագրյալ հոգեւորականները միշտ եղել են Աստծո հոտի հետ, կիսել ժողովրդին բաժին ընկած հալածանքներն ու դժվարությունները: Այսօր էլ, իհրակե, հոգևորականի պատասխանատվությունից է կախված եկեղեցու զորությունը:
-Անշուշտ: Մեծ անելիք ունի հոգևորականը: Նա պետք է անհատներով զբաղվի` յուրաքանչյուրի մասին մտածելով, յուրաքանչյուրի փրկությունը կարևորելով և յուրաքանչյուրի կործանումն իր սեփական ողբերգությունը համարելով: Հոգևորականը պետք է Աստծո հետ համեմատվի, ուրիշ համեմատության եզրեր չունի: Հոգևորականի միակ համեմատության եզրը Քրիստոս է: Եթե հոգևորականն ինքն էլ է բավարարվում այն վիճակով, ինչի մեջ իր հավատացյալն է` կիսատ պատկերացումներով, ուրեմն եկեղեցու զորականությունը, ուժը նվազում է:
– Սրբազան հայր, եկեղեցում կատարվող արարողությունների եւ խորհուրդների միջոցով մարդիկ հաղորդակցվում են Սուրբ Հոգու շնորհներին: Այդ շնորհներն առատ են, երբ մարդիկ հավատում են, որ դրանց միջոցով նրանք մերձենում են Աստծուն: Հետևաբար կարո՞ղ ենք ասել, որ եկեղեցու զորությունը հավատացյալի հավատքի ուժն է:
– Շնորհն առատորեն բաշխվում է, եթե հավատացյալը մեղքերից ձերբազատված է, նշանակում է այդ խողովակը մաքուր է և Աստծո շնորհը կարող է իջնել: Իսկ եթե մեղքը շատ է, ուրեմն խցանված է խողովակը: Մեղքը խցանում է շնորհների էջքը, հետևաբար անաղարտ մարդիկ ինչքան շատ լինեն, այնքան շնորհը շատ կլինի: Դրա համար է Սուրբ Գիրքն ասում ` մեկ հավատացյալի համար Տերը չի կործանում մի ամբողջ քաղաք: Իսկ եթե այդ արդարները շատ լինեն, շնորհը առատ կլինի, իսկ եկեղեցին` առավել զորավոր: Հետևաբար Եկեղեցին զորեղ է աղոթող մարդկանցով: Որքան շատ են այն հավատացյալները, ովքեր պահում են կենդանի կապն Աստծո հետ եւ հավատարիմ են Տիրոջ պատվիրաններին, այնքան եկեղեցին կենսունակ է ու զորավոր:
– Պատմությունը վկայում է, որ Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին միշտ հզոր է եղել ոչ միայն հոգևոր, այլև ազգապահպան և ազգահավաք առաքելության մեջ: Մեր Եկեղեցին երբևէ ունեցե՞լ է տկարության շրջաններ:
-Հաշվի առնելով այն բոլոր հարվածները, որ կրել է մեր Եկեղեցին, այսօր այն գոյություն պիտի չունենար`եղեռնը, բոլշևիկյան տեռորը և այլն: Սրանք այնպիսի հարվածներ են, որոնցից ուշքի պիտի չգար եկեղեցին: Սակայն այդպես չեղավ: Մեր եկեղեցին հզոր է և դիմացավ այդ հարվածներին ու հաղթանակած դուրս եկավ: Սակայն հզոր լինելու զգացումը մեզ չպետք է մղի ինքնագոհության, որպեսզի չտեսնենք մեր թերություններն ու տկարությունները:
–Որոնք են այդ թերությունները և ինչպես եք տեսում դրանց լուծումը:
-Այսօր պետք է մարդկանց հոգևոր դաստիարակություն և կրթություն տալ, նրանց եկեղեցում համախմբել: Մնայուն, տևական, անձանձրույթ քարոզել և կենդանի օրինակ ցույց տալ, ուրիշ զենք չունենք: Եթե հոգևորականը չեղավ քարոզիչ, օրինակելի, մեկ հավատացյալ անգամ չի շահի: Այսօր հոգևորականի թիվ մեկ անհրաժշտությունը քարոզչությունն է: Նկատի չունեմ խորանից քարոզելը, այլ մարդկանց հետ ամենօրյա շփումը, այլ կերպ ասած` միսիոնարությունը: Հայ հոգևորականը պետք է լինի միսիոներ, նրան պետք է ուղարկես անապատ և նա պիտի կարողանա անպատը ծաղկեցնել: Երբ Քրիստոս իր աշակերտներին ուղարկեց, ոչինչ չտվեց և անգամ ասաց` «Ոչինչ չվերցնեք ձեզ հետ»: Աշակերտներից ոչ մեկը չասաց` «Այս վիճակով ինչպես գնանք»: Ուրեմն իրենց մեջ ունեին Աստծո ներկայությունն ու օգնականությունը: Հոգևորականը պետք է իմանա, որ ոչ թե ինքն է գործում, այլ Աստված է գործում իր միջոցով: Պարզապես Աստծո գործակից-լծակիցն է: Եվ եթե ինքը մտավախություն ունի, թե Աստծո պատվերը կատարելու ժամանակ իր ընտանիքը կարող է սոված մնալ, նա արդեն ձախողված հոգևորական է: Նա պիտի իմանա, որ եթե ինքը լիարժեք կերպով է տրվում Աստծո գործերին, Աստված իր ընտանիքը սոված չի թողնի:
Քրիստոս ասում է. «Փնտրեք Աստծո արքայութունը, մնացած ամեն ինչ ձեզ կտրվի ավելիով»: Աստծո արքայությունը եկեղեցու մեջ է: Ամեն մարդ պիտի մտածի, որ Եկեղեցին սկսվում է իրենից: Եկեղեցու զորությունը յուրաքանչյուրիս հավատքի ուժն է:
Աղբյուր` www.armenianchurch.ru. հարցազրույցը վարեց` Ալվարդ Նազարյանը
